Redactioneel: de ‘Day After’

Duizend euro voor iedere werkende, de onderste steen boven bij de ramp met de MH17, een Oekraïne referendum waarvan het ‘nee’ een ‘ja’ werd en een keur aan gesneuvelde bewindslieden. De loze beloften en de schandalen kleefden VVD voorman Mark Rutte nauwelijks aan; de kiezer maakte zijn partij weer de grootste. Wat het precies was in de verkiezingsstrategie dat ‘gewerkt’ heeft voor de VVD is altijd moeilijk vast te stellen, maar Rutte’s optreden in de diplomatieke rel met Turkije zal waarschijnlijk meegespeeld hebben.

De PvdA is ondertussen waarschijnlijk nog te versuft om een begin te maken met het likken van haar wonden. Een laat op stoom komende Lodewijk Ascher, die pas in het laatste debat iets van zijn redelijk en voorkomend optreden verloor en echte boosheid toonde, lijkt voor de partij funest gebleken. Een historisch verlies is geleden, en mogelijk is het nu echt tijd voor wat meer links-populisme. Jesse Klaver van GroenLinks begreep dat wat beter en de campagne van Klaver leek vooral op de eerste verkiezingscampagne van Barack Obama; ‘Jesse we can’  was het motto en het enige wat we van Klaver nog niet zagen was dat hij over water liep. Met Alexander Pechtold van D66 wist hij, in tegenstelling tot de PvdA nog een antwoord te formuleren op het rechtse geluid van Rutte, Wilders, Kuzu en Baudet. Wilders kan weer de komende vier jaar terugzakken in het Haagse pluche, waarbij er zo’n 1000 Twitterberichten per jaar door hem de ether in geslingerd worden en hij zich weer verre kan houden van regeringsverantwoordelijkheid; immers, Mark Rutte heeft regeren met de PVV uiteindelijk bij voorbaat uitgesloten. In hoeverre uiteindelijk deze belofte blijft staan is afwachten.

Sommige partijen hebben de eindstreep niet gehaald, waaronder de partij Nieuwe Wegen van PvdA-dissident Jaques Monasch, Artikel 1 van Sylvana Simons en VNL van voormalig PowNed verslaggever Jan Roos. Daarentegen stromen Tunahan Kuzu met DENK en Thierry Baudet met Forum voor Democratie wel de Tweede Kamer in, respectievelijk met 3 en 2 zetels. In hun overwinningsspeeches beloven deze partijen de macht van de oligarchie (Baudet) te breken en een groep te vertegenwoordigen die zich door de gevestigde partijen niet vertegenwoordigd voelde (Kuzu). Welke groep dat is en hoe Baudet het door hem genoemde machtsblok gaat breken is nog afwachten. Het is hierbij vooral volgen welke moties, wetsvoorstellen en amendementen er door DENK en FvD ingebracht worden, naast het stemgedrag dat ze zullen vertonen in de Tweede Kamer. Daar zullen de feiten de waarheid van eerdere beweringen aan het licht brengen.

Nu moet er een kabinet geformeerd worden, wat traditioneel betekent dat er ingeleverd zal worden en verkiezingsbeloften gebroken zullen worden; de verlanglijstjes van de verschillende partijen corresponderen immers onvoldoende met elkaar. Dat realiseerde de kiezer zich misschien niet genoeg toen het gekozen vakje op het stembiljet rood werd ingekleurd.