Afscheid van de Lucaskerk

VLAARDINGEN - Het kleed werd opgerold, de nog brandende kaarsen weggehaald en twee bijbels van waaruit voorgelezen was werden stevig opgepakt. Samen met het kruisbeeld dat ook op het altaar in de kerkzaal stond wandelde een kleine processie met alle relieken langs de rijen kerkgangers. Statig, aan het eind van de laatste eredienst, terwijl het orgel speelde en het Willibrordkoor zong. Pastoor Magielse van Parochie De Goede herder voerde de stoet aan, en monseigneur Van de Hende, bisschop van Rotterdam, sloot de rij. Daarmee kwam vandaag rond 12.30 uur een einde aan de Lucaskerk op de Hoogstraat als plaats van samenkomst voor een deel van de Rooms-katholieke gelovigen in Vlaardingen.

Een kerk om in te wonen

Officieel was dit het ritueel van het onttrekken van de Heilige Lucaskerk aan de eredienst. In meer eenvoudiger woorden ging het hier om het einde van de Lucaskerk als kerkgebouw. Binnenkort wordt de kerkzaal uit 2004 verbouwd, komt er een etage op en worden het 13 appartementen. In 2027 moet de algehele metamorfose klaar zijn. Wat dan nog rest is de toren en een voorportaal, waar nu nog een stiltecentrum is, De Driepas. Architectenbureau Studioschaeffer dat de kerkzaal ombouwt tot 13 appartementen ziet een kleine maatschappelijke bestemming nog wel terugkeren: ,,In de entreezone van het gebouw willen we iets als een buurtcafé starten en het verhaal van de kerk vertellen. Zo blijft de geschiedenis zichtbaar.’’

Op de plek van de Lucaskerk stond eerst de Sint-Johannes de Doperkerk. Dat was de eerste katholieke kerk die in Vlaardingen werd gebouwd na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853. Het monumentale bouwwerk, van de bekende architect Pierre Cuypers, bleek door fouten in de fundering al kort na de ingebruikname te verzakken en moest gedurende zijn bestaan continu gerepareerd worden. In 1956 was de kerk in zo'n slechte staat dat het gebouw moest worden afgebroken. De kerktoren kon nog behouden blijven.

De kerk vergrijst en krimpt

Met het voortschrijden der jaren werd niet alleen het kerkgebouw ouder, maar ook het merendeel van de kerkgangers. Die vulden vanochtend nog wel massaal de kerkzaal, maar waren afkomstig uit parochies van Maassluis, Schiedam en Vlaardingen. Een deel van die Vlaardingers kerkt dan weer in de katholieke Pax Christikerk aan de Reigerlaan en dat is waar de resterende kerkgangers van de Lucaskerk ook naartoe verkassen.

Zo krimpt de populatie van de Rooms-katholieke kerk steeds meer, en verdwijnen ook de gebouwen, of de oorspronkelijke functies die ze hadden als plaatsen van samenkomst. Dat geldt overigens ook in grote mate voor de Protestantse gemeenten, die al meer gebouwen hebben opgegeven. Bijna drie jaar geleden klonken er voor het laatst gebeden in de Grote kerk aan de Markt, en de gemeente in de Rehobothkerk zal op termijn ook verdwijnen naar kerkcentrum Holy en de Bethelkerk.

Emotioneel afscheid

Het afscheid was voor veel aanwezigen nog moeilijk genoeg, hoe onomkeerbaar de teloorgang van praktiserende katholieke kerkgangers ook is. Bisschop Van den Hende was ervoor uit Rotterdam gekomen om voor te gaan, en benadrukte dat het een probleem in heel West-Europa is, het inkrimpen van de katholieke kerk: gelovigen én gebouwen.

Tranen bij het afscheid bleven niet uit; in de Lucaskerk zijn mensen getrouwd of herdacht bij hun uitvaart. Er werd gekookt door Lucas cooking en er was een distributiepunt voor de Voedselbank. Kortom, er lag voor velen een geschiedenis met vreugdevolle en verdrietige momenten. Ouders namen er hun kinderen mee naartoe om kennis te maken met het geloof, maar de kinderen bleven er niet ‘hangen’ en oude geloofsrichtingen werden vervangen door nieuwe perspectieven.

Nu is het voorbij. De kerk wordt leeggehaald de komende tijd. De katholieken treffen elkaar vanaf volgende week structureel in de Pax Christikerk aan de Reigerlaan. Ook daar zal de kerkzaal echter niet meer vol zitten.