Gedenkteken voor Geus Abraham Fernandes

VLAARDINGEN – Jaarlijks wordt de Geuzenpenning uitgereikt in Vlaardingen op 13 maart. Die dag wordt ook stil gestaan bij de executie in 1941 van 15 Vlaardingse Geuzen en drie Februari-stakers, de 18 doden, beschreven door Jan Campert in zijn gelijknamige gedicht. In 1941 overleed echter negen dagen eerder ook een Geus in het Oranjehotel te Scheveningen. Zijn naam is pas na intensief onderzoek door Siebe Idzinga een aantal jaren geleden naar boven gekomen: Abraham Fernandes. Op zaterdag 18 oktober is voor Fernandes, ook wel ‘de vergeten Geus’ genoemd, een gedenkteken geplaatst. Voor het huis waar hij tot zijn arrestatie gewoond heeft, aan de Sportlaan nummer 68, werd door wethouder Ruud van Harten samen met familie van Abraham Fernandes een herinneringstegel onthuld.

Abraham Samuel Fernandes (Paramaribo, Suriname, 4 november 1906 - Scheveningen, 3 of 4 maart 1941) werd in 1906 geboren in een Joods gezin in Paramaribo. Op het moment van de Duitse inval werkte hij bij de Bataafse Petroleum Maatschappij (BPM), een voorloper van Shell. Kort na het bombardement op Rotterdam in mei 1940 kwam hij in contact met leden van de verzetsgroep De Geuzen in Vlaardingen, sloot zich bij hen aan en verrichtte spionageactiviteiten. Fernandes werd op 24 februari 1941 door de Sicherheitspolizei in zijn huis aan de Sportlaan te Vlaardingen gearresteerd en overgebracht werd naar de Scheveningse strafgevangenis. In deze gevangenis, die indertijd ook wel Oranjehotel genoemd werd, overleed Fernandes op 3 of 4 maart 1941, waarschijnlijk aan de gevolgen van marteling.

Begin 1941 zaten mogelijk zo'n 200 Geuzen uit het gebied Rotterdam-Vlaardingen in de Scheveningse gevangenis. Vóór Fernandes was Geus Ko Boezeman reeds op 9 januari aan de gevolgen van marteling in het Oranjehotel bezweken. Op de dag van Fernandes' aanhouding, 24 februari 1941, begon ook het proces tegen de Geuzen, 43 in getal. Op 4 maart werden 18 van hen ter dood veroordeeld en op 13 maart 1941 werden 15 van die 18 vonnissen ten uitvoer gelegd. Zij werden op de Waalsdorpervlakte doodgeschoten. Fernandes' vrouw en twee dochters overleefden de oorlog.